لقاح آزمایشگاهی (IVF) چیست؟
دکتر برای IVF ( ای وی اف ) – لقاح آزمایشگاهی یک فناوری کمک باروری (ART) است که معمولاً به عنوان IVF شناخته می شود. IVF فرآیند لقاح با استخراج تخمک، بازیابی نمونه اسپرم و سپس ترکیب دستی تخمک و اسپرم در ظرف آزمایشگاهی است.
سپس جنین(ها) به رحم منتقل می شود. سایر اشکال ART عبارتند از انتقال گامت به داخل فالوپ (GIFT) و انتقال زیگوت به داخل فالوپ (ZIFT).
چرا از IVF استفاده می شود؟
IVF می تواند برای درمان ناباروری در بیماران زیر استفاده شود:
- انسداد یا آسیب لوله های فالوپ
- ناباروری مردانه شامل کاهش تعداد اسپرم یا تحرک اسپرم
- زنان مبتلا به اختلالات تخمک گذاری، نارسایی زودرس تخمدان، فیبروم رحم
- زنانی که لوله های فالوپ خود را برداشته اند
- افراد مبتلا به اختلال ژنتیکی
- ناباروری بدون دلیل
لقاح آزمایشگاهی چگونه انجام می شود؟
پنج مرحله اساسی در فرآیند IVF و انتقال جنین وجود دارد:
مرحله 1: داروهای باروری برای تحریک تولید تخمک تجویز می شود. تخمک های متعدد مورد نظر است زیرا برخی از تخمک ها پس از بازیابی رشد نمی کنند یا بارور نمی شوند. برای بررسی تخمدان ها، از سونوگرافی ترانس واژینال استفاده می شود و برای بررسی سطح هورمون ها، آزمایش خون گرفته می شود.
مرحله 2: تخمک ها از طریق یک روش جراحی جزئی بازیابی می شوند که طی آن از تصویربرداری اولتراسونوگرافی برای هدایت یک سوزن توخالی از طریق حفره لگن برای برداشتن تخمک ها استفاده می شود. برای کاهش درد و ناراحتی احتمالی دارو تجویز می شود.
مرحله 3: از مرد خواسته می شود تا نمونه ای از اسپرم در اختیار پزشک قرار دهد که برای ترکیب با تخمک آماده شود.
مرحله 4: در فرآیندی به نام تلقیح، اسپرم و تخمک با هم مخلوط شده و در یک ظرف آزمایشگاهی برای انجام لقاح نگهداری می شوند. در برخی موارد که احتمال لقاح کمتر است، ممکن است از تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) استفاده شود. در این روش، یک اسپرم به طور مستقیم به تخمک تزریق می شود تا لقاح انجام شود. تخمک ها برای تایید اینکه لقاح و تقسیم سلولی در حال انجام است بررسی می شوند. هنگامی که این کار انجام شد، تخم های بارور شده به عنوان جنین در نظر گرفته می شوند.
مرحله 5: جنین ها معمولاً سه تا پنج روز پس از بازیابی و لقاح به رحم زن منتقل می شوند. یک کاتتر یا لوله کوچک برای انتقال جنین به رحم وارد می شود. این روش برای اکثر زنان بدون درد است، اگرچه برخی ممکن است گرفتگی خفیف را تجربه کنند. اگر این روش موفقیت آمیز باشد، لانه گزینی معمولاً حدود شش تا ده روز پس از بازیابی تخمک اتفاق می افتد.
IVF چقدر موفق است؟
میزان موفقیت به عوامل مختلفی از جمله سابقه باروری، سن مادر، علت ناباروری و پارامترهای سبک زندگی بستگی دارد. همچنین درک این نکته مهم است که میزان بارداری با نرخ تولد نوزاد زنده یکسان نیست. در ایالات متحده، نرخ تولد نوزاد زنده برای هر چرخه IVF عبارت است از:
- 41-43 درصد برای زنان زیر 35 سال
- 33-36 درصد برای زنان 35 تا 37 ساله
- 23-27 درصد برای زنان 38 تا 40 ساله
- 13-18 درصد برای زنان بالای 40 سال
آیا این روش عوارض جانبی دارد؟
اگرچه ممکن است لازم باشد بعد از انجام این فرایند استراحت کنید، اکثر زنان می توانند فعالیت های عادی خود را در روز بعد از سر بگیرند.
برخی از عوارض جانبی پس از IVF ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دفع مقدار کمی مایع (ممکن است شفاف یا خونی باشد) بعد از عمل
- گرفتگی خفیف
- نفخ خفیف
- یبوست
- حساسیت سینه
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی شدید واژن
- درد لگن
- وجود خون در ادرار
- تب بیش از 38 درجه سانتیگراد
برخی از عوارض جانبی داروهای باروری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- نوسانات خلقی
- درد شکم
- گرگرفتگی
- نفخ شکم
- نادر: سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)
آیا خطراتی وجود دارد؟
مانند بسیاری از روش های پزشکی، خطرات احتمالی وجود دارد. علائم شدیدتر، (معمولاً ناشی از OHSS)، شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع یا استفراغ
- کاهش دفعات ادرار
- تنگی نفس
- غش
- معده درد و نفخ شدید
افزایش وزن 5 کیلوگرمی در عرض سه تا پنج روز
- بازیابی تخمک خطر خونریزی، عفونت و آسیب به روده یا مثانه را به همراه دارد.
- احتمال حاملگی چند قلو با استفاده از درمان باروری افزایش می یابد. خطرات و نگرانی های دیگری در رابطه با چند قلوها در دوران بارداری وجود دارد که از جمله آنها می توان به افزایش خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزادان در هنگام تولد اشاره کرد.
- اگرچه میزان سقط جنین مشابه حاملگی بدون کمک است، اما با افزایش سن مادر، خطر سقط افزایش می یابد.
- خطر حاملگی خارج از رحم با این روش 2-5٪ است. حاملگی خارج رحمی زمانی است که تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم کاشته می شود و دوامی نمی آورد.
- فناوری کمک باروری (ART) نیاز توانایی جسمی، مالی و عاطفی قابل توجهی از طرف یک زوج است. استرس روانی و مشکلات عاطفی رایج هستند، به خصوص اگر لقاح آزمایشگاهی (IVF) ناموفق باشد.
- IVF گران است و بسیاری از طرح های بیمه پوششی برای درمان باروری ارائه نمی دهند. هزینه یک چرخه IVF می تواند از حداقل 12000 تا 17000 دلار متغیر باشد.
اگر خانم تخمک سالم تولید نکند یا مرد عقیم باشد چه راه‌هایی وجود دارد؟
شما می توانید از اهدا کننده تخمک ، اسپرم یا جنین استفاده کنید. با این حال، حتما با یک مشاور با تجربه در مورد مسائل اهدا کننده صحبت کنید. باید حتما در مورد مسائل مختلف حقوقی مربوط به اهدای گامت از جمله حقوق قانونی اهدا کننده مطلع شوید.
چند جنین باید ایجاد یا منتقل شود؟
تعداد جنین های منتقل شده معمولاً به تعداد تخمک های جمع آوری شده و سن مادر بستگی دارد. با توجه کاهش میزان لانه گزینی با افزایش سن، تخمک های بیشتری بسته به سن ممکن است کاشته شوند تا احتمال لانه‌گزینی و موفقیت افزایش یابد. با این حال، تعداد بیشتر تخمک های منتقل شده، شانس بارداری چند قلو را افزایش می دهد. حتماً قبل از انجام فرایند با پزشک خود صحبت کنید تا هر دو در مورد تعداد جنین برای کاشت توافق کنید.